mondaandoeningen

Miljoenen bacteriën slopen door hun groei voortdurend het gebit. De melktanden en de 32 tanden van een volwassene staan op een verzurende grond.

tanden

verdediging begint al bij de melktanden

• Wrijf als ouder de eerste melktandjes proper met een superzachte eerste-tandjes-borstel.
• De peuter kan, vanaf 2-3 jaar, met toezicht van een volwassene, tanden poetsen: éénmaal per dag met een hoeveelheid fluorpeutertandpasta ter grootte van een erwt.
• Met een zachte ‘leertandenborstel’ kan een zesjarige aan de slag. Tweemaal per dag een poetsbeurt  met een kinderfluortandpasta is wenselijk.
• Met tien jaar poetst het kind zonder hulp en spuwt het het teveel aan tandpasta uit. 

materialen en technieken

• Kies voor kinderen een borstel aangepast aan de leeftijd. Een twintigtal bosjes van zachte nylon haartjes en geplaatst in drie rijen volstaan.
• Borstels gaan drie maanden mee.
• Er zijn tandenborstels met muziek- en lichteffecten bij correct gebruik.
• Orthodontische tandenborstels zijn praktisch bij vastzittende beugels.
• Te hard schrobben maakt groefjes in het glazuur en kan het tandvlees kwetsen.
• Ideaal is poetsen na het eten en vóór bedtijd.
• Maak je kind vanaf jongs af aan met een tandarts vertrouwd.

onderhoud van een volwassen gebit

• Voorzie drie minuten per poetsbeurt. Begin met de achterzijde van de tanden.
• Poets driemaal per dag met een fluortandpasta. Tandpasta’s met Kalium- of strontiumzouten helpen bij gevoeligheid van tandvlees en tandwortel.
  
  

tandsteen

• Bacteriën, speeksel en voedingsresten hechten zich aan de tanden.
• Dat kleverige laagje groeit uit tot tandsteen. Wegborstelen is niet meer mogelijk.
• Tandplak prikkelt het tandvlees. Het wordt rood, zwelt en bloedt.
• De ontsteking dringt door tot het steunweefsel  van de tand.
• Soms met abcessen tot op het kaakbeen.
• De tand is dan verloren.

wat kan je doen?

• Dagelijks drie poetsbeurten. Begin met de achterzijde van de tanden. Kijk uit naar hulpmiddelen zoals tandenstokers, interdentale borstels en flosdraad.
• Mondwaters vervangen de poetsbeurt niet. Sommige bevatten chloorhexidine. Deze houden de bacteriën in toom. Gebruik ze onverdund en ten hoogste gedurende twee weken. Ze kunnen de tanden verkleuren en de smaak verstoren. Laat vijftien minuten tussen de poetsbeurt met tandpasta en de spoeling met chloorhexidine. Ze werken elkaar tegen.
• Tandvleesmassage met versterkende, pijnstillende en ontsmettende gels zijn tijdelijke hulpmiddelen die de apotheker kan aanraden.
• Bescherm het tandglazuur. Vermijd zoete tussendoortjes en zure frisdranken. Geef speeksel de kans om versterkende mineralen op het glazuur af te zetten.
•  Gun je tanden een lang leven en ga jaarlijks naar de tandarts.

aften

• Bacteriën en virussen ontsteken een wondje in de mond tot een pijnlijk, grijsgeel vlekje met een rode rand. Een beet op het wangslijmvlies, een prik van een te harde tandenborstel of een schurend kunstgebit is al genoeg.
• Te warm voedsel, hormonale schommelingen (maandstonden), stress en vermoeidheid zijn uitlokkende factoren.
• Steeds weerkerende aften kunnen wijzen op een verminderde weerstand (door bijvoorbeeld darmontsteking of vitaminetekort).
• Aften verdwijnen vaak spontaan na een tiental dagen.

wat kan je doen?

• Vergeet de dagelijkse mondhygiëne niet. Vul ze aan met kalmerende en ontsmettende mondwaters op basis van kamille of met aanstipvloeistoffen waarin rabarber en salicylzuur zitten. Ook zuurstofwater of een chloorhexidineoplossing mag. Gebruik ze na elke maaltijd.
• Nieuw zijn de beschermende pleisters direct op de aft aangebracht. Vraag raad aan je apotheker.
• Grote aften worden op doktersadvies bestreden met cortisonetabletten, cortisonepasta of plaatselijke cortisone-injecties.
• Algemene pijnstillers op basis van paracetamol of ibuprofen zijn zelden nodig.

slecht ruikende adem

• Bacteriën voeden zich met etensresten. Ze vinden die rondom de tanden, in de tonggroeven en achteraan in de keel. Hierbij ontstaan ammoniak en onaangenaam ruikende zwavelverbindingen.
• Minder speeksel geeft een ademgeur. Dat merk je bij bepaalde medicijnen, diëten, vastenkuren, stress en emoties.
• Onfrisse adem kan te wijten zijn aan een trage maagwerking (opboeren), suiker-, nier- of leverziekte, ontstoken ademhalingswegen (sinusitis) of een mondschimmelinfectie.
• Bekend is de invloed van alcohol, roken, look, koffi e en vitamine B-preparaten op de ademgeur.

wat kan je doen?

• Borstel na elke maaltijd de etensresten weg of eet een appel op het einde van de maaltijd.
• Reinig de tong met een tongschraper.
• Mondwaters, mondsprays, muntjes en kauwgom verdoezelen het probleem. Chloorhexidine kan je maar kort gebruiken.
• In de apotheek kan je ‘kunstspeeksel’ vinden om een droge mond te verhelpen.
• Spoel altijd je mond met water na inhalatie van cortisonepuffers.

nog dit

• Grijp snel in bij tand(vlees)problemen.
• Tandzorg voor kinderen jonger dan twaalf jaar is gratis, op enkele uitzonderingen na (info: www.tandarts.be).
• Mondpiercings kunnen tanden en tandvlees, tong en lippen beschadigen. Bacteriën krijgen de kans om in de bloedsomloop te geraken. Hartklepproblemen liggen dan op de loer.